و پیغامبر علیه السلام آن روز بشارت به مدینه فرستاد و مردم را گرد کرد هم آنجا به لشکر گاه و از ایشان مشورت خواست از بهر غنیمت. گفتا: چه گویید و چه صواب بینید این خواسته را و این اسیران را. عمربن الخطاب برپای خواست و گفت: یا رسول الله! من آن بینم که این اسیران را همه بکشی و هر کسی را بفرمایی تا اسیر خویش را بکشد. علی را بگوی تا عقیل را بکشد و حمزه را بگوی تا عباس را بکشد تا خدای تعالی داند که این مشرکان را در  دل ما هیچ مهر و محبت نیست و هر کسی کس خویش را به دست خویش بکشد تا کسی بیگانه او را نکشد که عداوت خیزد؛ و این خواسته همه به زیر زمین اندر کنند.

پس از آن اسیران که آنجا نشسته بودند یکی عباس بود مر عمر را گفت: یا عمر قطعت الرحم قطع الله رحمک. رحم ببریدی یا عمر خدای تعالی رحم ترا ببراد. و پیغامبر را علیه السلام آن تدبیر عمر ناخوش آمد. دیگر باره گفت مشورت کنید تا چه ببینید؟ عبدالله بن رواحه مردی بود از مبارزان انصار، گفت: یا رسول الله! من آن بینم که یکی وادی بنگری و پر از هیزم کنی و آتش اندر افگنی و این غنمیت را بسوزی، و این اسیران را بدان آتش اندازی تا بسوزند. عباس دیگر باره همان سخن گفت که عمر را گفته بود؛ و باز پیغامبر را آن تدبیر ناخوش آمد، گفت: چه تدبیر کنید؟ ابوبکر گفت: یا رسول الله! این همه عمّان و عم زادگان و خویشاوندان تواند و از آن ما اند، و ما را خدای عزو جل بر ایشان ظفر داد. اکنون ما را برایشان رحم باید کردن وایشان را به خواسته بازباید فروختن، که ایشان مهتران اند و توانگران و خواسته دارند، هر کسی تن خویش باز خرند تا ایشان آزاد شوند، و مسلمانان را از آن قوت بود و مؤنت. پیغامبر را علیه السلام این تدبیر خوش آمد و تبسم کرد و گفت: یا ابابکر! مثل عمر چنان است که جبریل علیه السلام. هر کجا عقوبت و بلا بود از خدای تعالی حق تعالی او را فرستد، چنانکه قوم لوط و قوم فرعون، و مثل تو از فریشتگان چون میکایل است که هر کجا خدای تعالی رحمت خواهد، او را فرستد. باران او آورد، و رحمت بر قوم یونس او آورد و عذاب بگردانید و یونس را از شکم ماهی بیرون آورد. و مثل تو از پیغامبر چنان است که ابراهیم علیه السلام که از رحمت بر خلق گفتا: فمن تبعنی فانه منی و من عصانی فانک غفور رحیم. و مثل عیسی علیه السلام که گفت: ان تعذّبهم فانهم عبادک و ان تغفرلهم فانک انت العزیز الحکیم. و مثل عمر از پیغامبران چنان است که نوح علیه السلام که گفت: ربّ لاتذر علی الارض من الکافرین دیارا، و چون موسی که گفت: ربنا اطمس علی اموالهم و اشدد علی قلوبهم فلایومن حتی یروا العذاب الالیم.

پس پیغامبر علیه السلام گفت: هر دو نیک گفتید. اکنون صبر کنیم تا خدای تعالی چه فرماید. پس خدای تعالی هم در آن مجلس آیت فرستاد. قوله تعالی، و کان لنبی ان یکون له اسری حتی تثخن فی الارض تریدن عرض الدنیا. و به شریعت پیشینگان اندر ایدون بود که غنیمت را به آتش بسوختندی یا اندر زمین پنهان کردندی چنانکه هیچ کس ندانستی و دست بدان نرسیدی، و اسیران را بکشتندی و به زیر زمین اندر کردندی آن همه پیغامبران پیشین چونکه شما طمع کردید اندر آن. قوله تعالی، تریدون عرض الدنیا و الله یرید الاخره. خدای تعالی ثواب آن جهان شما را دهد، شما این جهان خواهید. قوله تعالی: لولا کتاب من الله سبق لمسّکم فیما اخذتم عذاب عظیم. اگر نه آن بودی که قضای خدای عز و جل رفتستی و بنشسته استی که این غنیمت به دین اسلام حلال کند، شما را عذاب فرستادمی بزرگ بدانکه آهنگ دنیا کردید و طمع خواسته کردید. پس پیغامبر علیه السلام چون این آیت برخواند گفت: اگر شما را عذاب آمدی، از شما جز عمر نرستی. پس خداوند سبحانه و تعالی دیگر آیت فرستاد قوله تعالی، فکلوا مما غنمتم حلالا طیبا. پس خدای تعالی ایشان را غنیمت حلال کرد، و حکم ابوبکر را رضی الله عنه بپسندید و بر آن حکم او شریعت برآن نهاد.

تاریخنامه طبری

نشرالبرز تصحیح محمد روشن

چاپ سوم 1373

صفحات 136-138